Κωνσταντῖνος ὁ Βυζάντιος

Ἄρχων Πρωτοψάλτης τῆς Μ.τ.Χ.Ἐ.

Κωνσταντῖνος ὁ Βυζάντιος ἦτο μουσικὸς ἡδυμελίφθογγος, ψάλλων μετ᾽ εὐλαβείας καὶ θερμῆς πίστεως καὶ κατανύγων τοὺς ἐκκλησιαζομένους διὰ τῆς γλυκείας αὐτοῦ φωνῆς καὶ τοῦ θαυμασίου ἐκκλησιαστικοῦ ὕφους, τοῦ κατ᾽ ἀλληλοδιάδοχον μίμησιν ἔκπαλαι διασωζομένον ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ καὶ τοῖς ἐν αὐτῇ ψάλλουσιν ἐξαιρέτως προσιδιάζοντος.

Ἐν τῷ ψάλλειν οὐδὲν τῶν μελῶν τοῦ σώματος ἐκίνει οὐδ᾽ αὐτὴν αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν παντελῶς, ἀλλὰ μόνον τὰ χείλη. Ἐγεννήθη τῷ 1777, μαθητὴς γενόμενος Γεωργίου τοῦ Κρητὸς καὶ Μανουὴλ τοῦ Βυζαντίου.

Ἐν τῷ ἐν Βαλατᾷ Κων/πόλεως ἱερῷ ναῷ τοῦ σιναϊτικοῦ μετοχίου διετέλεσεν ἀναγνώστης, εἶτα δεύτερος ψάλτης καὶ μετὰ μικρὸν πρῶτος.

Εἰς τὰ πατριαρχεῖα προσελήφθη δεύτερος δομέστικος τῷ 1800 (τῇ 23ῃ Ἀπριλίου) ἐπὶ τοῦ Πατριάρχου Νεοφύτου, Πρωτοψάλτου ὄντος τοῦ Ἰακώβου.

Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Πρωτοψάλτου πρῶτος δομέστικος γενόμενος, συνέψαλλε μετὰ Μανουὴλ τοῦ Πρωτοψάλτου. Τῷ 1822 ἀποθανόντος Γρηγορίου τοῦ Πρωτοψάλτου διεδέχθη αὐτὸν τὴν ἐπαύριον (24 Δεκεμβρίου), χειροθετηθεὶς ὑπὸ τoῦ Πατριάρχου Εὐγενίου τοῦ ἀπὸ Ἰκoνίoυ· ἔψαλλε δὲ ἐν τῷ πατριαρχικῷ ναῷ 55 ὅλα ἔτη, ὧν τὰ 43 ὡς Πρωτοψάλτης, ἄχρι τοῦ 1855.

Ἔκτοτε μὴ δυνάμενος χοροστατεῖν, ἕνεκα τῆς ἐπισυμβάσης αὐτῷ ποδαλγίας, ἐφησύχασεν ἐν τῇ oἰκίᾳ αὐτοῦ μελοποιῶν καὶ ἐκδιδοὺς τὰ μελισταγῆ αὐτοῦ ἄσματα. Ἀπέθανεν εἰς τὴν νῆσον Χάλκην ἐν ἡλικίᾳ 85 ἐτῶν τῇ 30ῃ Ἰουλίου τοῦ 1862 καὶ ἐνεταφιάσθη ἔξωθεν τῆς ἐν τῇ νήσῳ μονῆς τοῦ ἀγίoυ Γεωργίου τοῦ Κρημνοῦ.

Ὁ Κωνσταντῖνος ἀπήλαυε τῆς εὐνοίας τοῦ προστάτου αὐτοῦ καὶ πατριάρχου διατελέσαντος Κωνσταντίου Α´ τοῦ ἀπὸ Σιναίου. Ἐμέλισεν εἰς τὴν παλαιὰν μέθοδον διάφορα μέλη τῆς ἱερᾶς ψαλμωδίας τοῦ ὅλου ἐνιαυτοῦ, ἐξ ὧν τὰ μέν εἰσιν ἐκδεδομένα, τὰ δὲ ἀνέκδοτα· συντάξας ἐξέδωκε δὶς ἑλληνιστί, τὸ Τυπικόν τῆς Μ. Ἐκκλησίας καὶ ἅπαξ σλαβιστί, τὸ ἀργοσύντομον Δοξαστάριον κατὰ τὸ εἶδος τῆς παραχορδῆς, ἐξηγηματικώτερον ἐποίησε τὸ Ἀναστασιματάριον Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου (ἐκδοθὲν τῷ 1863 μέχρι τοῦ Βαρέως ἤχου ὑπὸ τοῦ υἱoῦ αὐτοῦ Νικολάου), ἐξέδωκε καὶ τὴν δίτομον Ἀνθολογίαν τῆς μουσικῆς, εἰς ἥν ἔχει καὶ ἴδια μαθήματα διπλᾶ καὶ τριπλᾶ καί τινα τῶν ἀρχαιοτέρων μουσικῶν.

Ἀνέκδοτα ἔργα τοῦ Κωνσταντίνου ὑπάρχoυσιν ἓν Εἱρμολόγιον Καταβασιῶν καὶ ἕν Δοξαστάριον σύντομον, ἀμφότερα Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, καλλωπισθέντα παρ᾽ αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ἀναλυτικώτερον.

Ὁ Κωνσταντῖνος ἐμέλισε καὶ ἐντέχνους καλοφωνικοὺς εἱρμούς, ἄσματά τινα, ᾠδᾶς εἰς πατριάρχας, καὶ ἄλλα.

Ἐπιστροφή