Ἡ Ἀκολουθία κατά τήν ἐν τῷ Μηναίῳ τάξιν.

ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ

Μετά τό· «Νῦν ἀπολύεις...», ψάλλεται ὁ διά τό Ἀπόδειπνον προορισμένος Προεόρτιος Κανών· «Κύματι θαλάσσης... – Κύριε Θεέ μου...». Εἰς τό τέλος ἐπαναλαμβάνεται ὁ Εἱρμός τῆς θ΄ ᾨδῆς· «Μή ἐποδύρεσθε μάτην...».

Ἀπολυτίκιον: «Ἀπεστρέφετό ποτε...», τρίς.

Τῇ Τετάρτῃ πρωΐ: ΟΡΘΡΟΣ

Μετά τό· «Ἀγαθόν τό ἐξομολογεῖσθαι...», τό Τρισάγιον, τό Προεόρτιον Ἀπολυτίκιον· «Ἀπεστρέφετό ποτε...», ἡ Ἐκτενής, γίνεται τελεία Ἀπόλυσις καί εὐθύς ἡ Ἀκολουθία τῶν Μεγάλων Ὡρῶν.

ΑΙ ΜΕΓΑΛΑΙ ΩΡΑΙ

Ὥρα Α΄.

Ὁ Ἱερεύς: «Εὐλογητός ὁ Θεός...». «Δόξα σοι ὁ Θεός ἡμῶν, δόξα σοι». «Βασιλεῦ οὐράνιε...».

Τρισάγιον.

Ὁ Ἱερεύς: «Ὅτι σοῦ ἐστιν...».

Ὁ Ἀναγνώστης: «Κύριε, ἐλέησον», ιβ΄. «Δόξα, Καί νῦν...». «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» καί οἱ Ψαλμοί τῆς Α΄ Ὥρας. Δόξα· «Ἀπεστρέφετό ποτε...», Καί νῦν· «Τί σε καλέσωμεν, ὦ Κεχαριτωμένη...».

Οἱ Χοροί: Ψάλλουσι τά Στιχηρά Ἰδιόμελα· «Σήμερον τῶν ὑδάτων... – Ὡς ἄνθρωπος ἐν ποταμῷ...» (ἄρχεται ὁ α΄ Χορός).

Δόξα, Καί νῦν: «Πρός τήν φωνήν τοῦ βοῶντος...».

Ἡ Προφητεία: «Εὐφράνθητι ἔρημος...» (Ἠσ. λε΄ 1-10).

Ἀπόστολος: «Ὡς δέ ἐπλήρου ὁ Ἰωάννης τόν δρόμον...» (Πράξ. ιγ΄ 25-33).

Εὐαγγέλιον: «Παραγίνεται ὁ Ἰωάννης...» (Ματθ. γ΄ 1-6).

Ὁ Ἀναγνώστης: «Τά διαβήματά μου κατεύθυνον...».

Τρισάγιον.

Κοντάκιον: «Ἐν τοῖς ῥείθροις σήμερον...». «Κύριε, ἐλέησον», μ΄. «Ὁ ἐν παντί καιρῷ...». «Κύριε, ἐλέησον...», τρίς. «Δόξα, Καί νῦν...». «Τήν τιμιωτέραν... – Ἐν ὀνόματι Κυρίου εὐλόγησον, πάτερ».

Ὁ Ἱερεύς: «Ὁ Θεός οἰκτειρήσαι ἡμᾶς...» καί ἡ Εὐχή· «Χριστέ τό φῶς τό ἀληθινόν...» καί ἄρχεται ἐν συνεχείᾳ ἡ Γ΄ Ὥρα.

Ὥρα Γ΄.

Ὁ Ἀναγνώστης: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» καί οἱ Ψαλμοί τῆς Γ΄ Ὥρας. Δόξα·  «Ἀπεστρέφετό ποτε...», Καί νῦν· «Θεοτόκε, σύ εἶ ἡ ἄμπελος...».

Οἱ Χοροί: Ψάλλουσι τά Στιχηρά Ἰδιόμελα· «Ἡ τοῦ Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ... – Ἡ Τριάς ὁ Θεός ἡμῶν...» (ἄρχεται ὁ β΄ Χορός).

Ἀρχομένων τῶν Ἰδιομέλων ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος⁶ φέρων τόν μέλανα Μανδύαν καί κρατῶν κατζίον ἐξέρχεται τῆς Βορείου Πύλης, προπορευομένου λαμπαδούχου καί θυμιᾷ ἀπό τοῦ πρό τῆς Ὡραίας Πύλης χώρου τόν Θρόνον τρίς, ἀνά τρίς τάς τέσσερας εἰκόνας τοῦ Τέμπλου, τήν Δυτικήν Πύλην, εἶτα τόν Θρόνον τρίς, τούς Χορούς, σχῆμα εἰς τόν Θρόνον καί ἐν συνεχείᾳ, ὡς συνήθως, τόν λαόν· κατά τήν ἐπιστροφήν τρίς τόν Θρόνον, τό τέμπλον καί εἰσέρχεται διά τῆς Νοτίου Πύλης εἰς τό Ἱερόν Βῆμα.

Δόξα, Καί νῦν: «Ἐρχόμενος μετά σαρκός...».

Ἡ Προφητεία: «Λούσασθε καί καθαροί γίνεσθε...» (Ἠσ. α΄ 16-20).

Ἀπόστολος: «Ἐγένετο ἐν τῷ τόν Ἀπολλώ εἶναι...» (Πράξ. ιθ΄ 1-8).

Εὐαγγέλιον: «Ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου...» (Μᾶρκ. α΄ 1-8).

Ὁ Ἀναγνώστης: «Κύριος ὁ Θεός εὐλογητός...».

Τρισάγιον.

Κοντάκιον: «Ἐν τοῖς ῥείθροις σήμερον...» κτλ. ὡς καί ἐν τῇ Α΄ Ὥρᾳ.

Ὁ Ἱερεύς: Τήν Εὐχήν· «Δέσποτα Θεέ...» καί ἄρχεται ἡ ΣΤ΄ Ὥρα.

Ὥρα ΣΤ΄.

Ὁ Ἀναγνώστης: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» καί οἱ Ψαλμοί τῆς ΣΤ΄ Ὥρας. Δόξα·  «Ἀπεστρέφετό ποτε...», Καί νῦν· «Ὅτι οὐκ ἔχομεν παῤῥησίαν...».

Οἱ Χοροί: Ψάλλουσι τά Ἰδιόμελα· «Τάδε λέγει Κύριος... – Σήμερον ἡ ψαλμική προφητεία...» (ἄρχεται ὁ α΄ Χορός).

Ἀρχομένων τῶν Ἰδιομέλων ὁ Δευτερεύων⁷ φέρων τόν μέλανα Μανδύαν καί κρατῶν κατζίον θυμιᾷ, ὡς καί ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος κατά τήν Γ΄ Ὥραν.

Δόξα, Καί νῦν: «Τί ἀναχαιτίζεις σου τά ὕδατα...».

Ἡ Προφητεία: «Ἀντλήσατε ὕδωρ μετ’ εὐφροσύνης...» (Ἠσ. ιβ΄  3-6).

Ἀπόστολος: «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθημεν...» (Ῥωμ. ς΄ 3-11).

Εὐαγγέλιον: «Ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς...» (Μᾶρκ. α΄ 9-11).

Ὁ Ἀναγνώστης: «Ταχύ προκαταλαβέτωσαν...».

Τρισάγιον.

Κοντάκιον: «Ἐν τοῖς ῥεῖθροις σήμερον...» κτλ. ὡς ἐν τῇ Α΄ Ὥρᾳ.

Ὁ Ἱερεύς: Τήν Εὐχήν· «Θεέ καί Κύριε τῶν δυνάμεων...» καί ἄρχεται ἡ Θ΄ Ὥρα.

Ὥρα Θ΄.

Ὁ Ἀναγνώστης: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» καί οἱ Ψαλμοί τῆς Θ΄ Ὥρας. Δόξα·  «Ἀπεστρέφετό ποτε...», Καί νῦν· «Ὁ δι’ ἡμᾶς γεννηθείς...».

Ὁ β΄ Χορός: Ψάλλει τό Ἰδιόμελον· «Θάμβος ἦν κατιδεῖν...».

Ἀρχομένων τῶν Ἰδιομέλων ὁ Τριτεύων⁸ φέρων τόν μέλανα Μανδύαν καί κρατῶν κατζίον θυμιᾷ, ὡς καί οἱ ἄλλοι Διάκονοι.

Ὁ α΄ Χορός: Ψάλλει τό ἕτερον Στιχηρόν Ἰδιόμελον· «Ὅτε πρός αὐ­τόν...», τό τέλος τοῦ ὁποίου· «... σύν Πατρί καί Ἁγίῳ Πνεύματι», ψάλλει ὁ β΄ Χορός.

Ὁ α΄ Χορός: Δόξα.

Ὁ β΄ Χορός: Καί νῦν. Ἐν συνεχείᾳ ὁ·

Κανονάρχης: Στάς εἰς τό μέσον τοῦ Ναοῦ καί βλέπων πρός ἀνατολάς, ἀναγινώσκει εὐλαβῶς καί κατά τό ὕφος τοῦ Ἀποστόλου τό Ἰδιόμελον· «Τήν χεῖρά σου τήν ἁψαμένην...», τρίς καί συνεχίζει· «Μεθ’ ἧς καί δακτύλῳ αὐτόν...», μέχρι τοῦ· «Καί δεῦρο στῆθι μεθ’ ἡμῶν...», ὅπερ ἐπαναλαμβάνει τρίς, τό δέ· «Ἐπισφραγίζων τόν ὕμνον...», ἅπαξ.

Οἱ Χοροί: Ψάλλουσι τοῦτο δίχορον κατά στίχον. Μεθ’ ὅ·

Ἡ Προφητεία: «Καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου...» (Ἠσ. μθ΄  8-15).

Ἀπόστολος: «Ἐπεφάνη ἡ χάρις...» (Τίτ. β΄ 11-14, γ΄ 4-7).

Εὐαγγέλιον: «Ἐν ἔτει πεντεκαιδεκάτῳ...» (Λουκ. γ΄ 1-18).

Ὁ Ἀναγνώστης: «Μή δή παραδῴης ἡμᾶς...».

Τρισάγιον.

Κοντάκιον: «Ἐν τοῖς ῥείθροις σήμερον...» κτλ. ὡς ἐν τῇ Α΄ Ὥρᾳ.

Ὁ Ἱερεύς: Τήν Εὐχήν· «Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ...» καί ἡ μικρά

Ἀπόλυσις.

Ο ΜΕΓΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ
ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

«Εὐλογημένη ἡ βασιλεία...».

Προοιμιακός – Εἰρηνικά.

Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...» ἱστῶμεν Στίχους ς΄.

Ἑσπέρια: Τά 4 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς· «Τόν φωτισμόν ἡ­μῶν... – Τοῦ Λυτρωτοῦ ἡμῶν... – Τά Ἰορδάνεια ῥεῖ­θρα... – Σῶσαι βουλόμενος...», τά δύο πρῶτα ἐκ δευτέρου.

Δόξα, Καί νῦν: Τό Ἰδιόμελον τῆς Ἑορτῆς· «Ὑπέκλινας κάραν τῷ Προδρόμῳ ...».

Εἴσοδος: Μετ’ Εὐαγγελίου· «Φῶς ἱλαρόν...» καί·

Εὐθύς·

1.– Τό Α΄ Ἀνάγνωσμα⁹· «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός...», ἐν τέλει τοῦ ὁποίου·

Ὁ α΄ Χορός: Ψάλλει τό Τροπάριον· «Ἐπεφάνης ἐν τῷ κόσμῳ...».

Ὁ Ἀναγνώστης: Τούς στίχους, εἰς ἕκαστον τῶν ὁποίων·

Οἱ Χοροί: Ἐναλλάξ ψάλλουσι τό τέλος τοῦ Τροπαρίου· «Ἵνα φωτίσῃ τούς ἐν σκότει...».

Πληρωθέντων δέ τῶν στίχων·

Ὁ α΄ Χορός: Δόξα, Καί νῦν καί ψάλλει ὁλόκληρον τό Τροπάριον.

Εἶτα·

2.– Τό Ε΄ Ἀνάγνωσμα· «Εἶπεν Ἠλίας τῷ Ἐλισσαιέ...».

Ὁ β΄ Χορός: Ψάλλει τό Τροπάριον· «Ἁμαρτωλοῖς καί τελώναις...».

Ὁ Ἀναγνώστης: Τούς στίχους, εἰς ἕκαστον τῶν ὁποίων·

Οἱ Χοροί: Ἐναλλάξ ψάλλουσι τό τέλος τοῦ Τροπαρίου· «Ποῦ γάρ εἶχε τό φῶς σου λάμψαι...».

Πληρωθέντων δέ τῶν στίχων·

Ὁ β΄ Χορός: Δόξα, Καί νῦν καί ψάλλει ὁλόκληρον τό Τροπάριον.

Εἶτα·

3.– Τό ΣΤ΄ Ἀνάγνωσμα· «Παρεγένετο Νεεμάν...».

Εὐθύς·

Ὁ Διάκονος: «Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν».

Ὁ Ἱερεύς: «Ὅτι ἅγιος εἶ ὁ Θεός ἡμῶν...».

Τρισάγιον.

Ἀπόστολος: «Ἐλεύθερος ὤν ἐκ πάντων...» (Α΄ Κορ. θ΄ 19-27).

Εὐαγγέλιον: «Ἐν ἔτει πεντεκαιδεκάτῳ...» (Λουκ. γ΄ 1-18).

Καθεξῆς ἡ Θ. Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Εἰς τό Ἐξαιρέτως: «Ἐπί σοί χαίρει...».

Κοινωνικόν: «Αἰνεῖτε...».

 «Εἴδομεν τό φῶς...».

Ὀπισθάμβωνος Εὐχή: «Ὁ θυσίαν αἰνέσεως...».

Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΓΙΑΣΜΟΥ

Μετά τήν ὀπισθάμβωνον εὐχήν καί τό· «Εἴη τό ὄνομα Κυρίου...», οἱ Χοροί ψάλλουν τά Ἰδιόμελα· «Φωνή Κυρίου...» καί τελεῖται ὁ Μέγας Ἁγιασμός κατά τήν ἐν τῷ Μηναίῳ διάταξιν. (Ἡ εὐχή· «Τριάς Ὑπερούσιε...» δέν ἀναγινώσκεται κατά τήν τέλεσιν τοῦ σημερινοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ, ἀλλά μόνον τήν κυριώνυμον ἡμέραν. Σήμερον ἀρχόμεθα ἀπό τοῦ· «Μέγας εἶ, Κύριε...»).

Μετά τήν ἐκφώνησιν τῆς κεφαλοκλισίας· «Σύ γάρ εἶ ὁ ἁγιασμός τῶν ψυχῶν...», ὁ ἱερεύς βαπτίζει τρίς τόν Τίμιον Σταυρόν, κρατῶν αὐτόν ὄρθιον κατάγει ἐν τῷ ἡγιασμένῳ ὕδατι καί ἀνάγει, ψάλλων τό Ἀπολυτίκιον· «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου, Κύριε...» καί οἱ Χοροί ἐπαναλαμβάνουσι αὐτό ἀνά μίαν. Ἐν συνεχείᾳ ὁ Ἱερεύς ραντίζει τόν Ναόν καί τόν Λαόν μέ τό ἡγιασμένον ὕδωρ, ψάλλων τό Κοντάκιον· «Ἐπεφάνης σήμερον...»  σήμερον...», μετά προσέρχεται ὁ λαός, ἀσπάζεται τόν Τίμιον Σταυρόν καί τήν Δεξιάν τοῦ Ἱερέως, ὁ ὁποῖος ραντίζει ἕνα ἕκαστον διά τῆς «ἁγιαστούρας» τοῦ β΄ Χοροῦ ψάλλοντος τό Ἰδιόμελον· «Ἀνυμνήσωμεν οἱ πιστοί...». Εἶτα ὁ Ἱερεύς· «Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν – Εὐλογία Κυρίου...».

Ἀπόλυσις: «Ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ὑπό Ἰωάννου βαπτισθῆναι καταδεξάμενος διά τήν ἡμῶν σωτηρίαν, Χριστός ὁ ἀληθινός Θεός ἡμῶν...».

Ἐν τῇ τραπέζῃ νηστείᾳ.

 

 6. Ἤ ὁ ἑκασταχοῦ Ἱερεύς ἤ Διάκονος.

         7. Πρβλ. ὑποσημ. 6.

         8. Ὡσαύτως.

 9. Πρό τῶν Ἀναγνωσμάτων ἐκφωνεῖται ἁπλῶς· «Ἑσπέρας» καί οὐχί· «Ἑσπέρας· Προκείμενον», καθόσον οὐδέν Προκείμενον προηγεῖται τῶν Ἀναγνωσμάτων τῆς παρούσης Ἑορτῆς. Τό αὐτό ἰσχύει καί διά τόν Μ. Ἑσπερινόν, τοῦ Μ. Σαββάτου καί τῶν Χριστουγέννων.